حتی اگر داستان نباشد هم مرگ هر بچه‌ای یک تراژدی است

عنوان داستان : یک تکه نان خشک
نویسنده داستان : علیرضا نژادصالحی

مه صبحگاهی سبکی جنگل را فرا گرفته بود. صدای آواز پرندگان غمگین‌تر از همیشه می‌نمود. بوی خاک نم‌دار و درختان جنگلی توی دماغ‌شان می‌پیچید. سخت گرسنه بودند. آخرین باری که چیزی خورده بودند دو هفته‌ی پیش بود؛ قبل از سقوط شهر. زن گفت:
«از شدت گرسنگی خوابش برد.»
و به دخترش که روی پایش خوابیده بود اشاره کرد. مرد پرسید: «مطمئنی خوابش برده؟»
زن دستی به صورت دخترک کشید. صورتش خاکی و کثیف بود؛ مثل صورت پدر و مادرش. موهایش چرب و آشفته بود. رنگ صورتش هم پریده بود. زن جواب داد:
«خوابش برده. بیهوش نیست.»
مرد از جا برخاست و گفت:
«برمیگردم شهر.»
زن با آشفتگی گفت:
«شهر؟ مگر عقلت را از دست داده‌ای؟ دشمن تا الان تمام شهر را گرفته است. محال است زنده برگردی...»
مرد به دخترش، که هنوز هم شک داشت خوابیده یا بیهوش شده، اشاره کرد.
«اگر هم نروم از گرسنگی خواهیم مرد.»
زن سرِ بچه را از روی پایش برداشت و روی زمین گذاشت. دخترک بیچاره بیدار نشد. زن گوشه‌ی پیراهن مرد را گرفت.
«این دیوانگی‌ست. شهر نابود شده و دشمن همه‌جا هست. هیچ چیز برای خوردن پیدا نمی‌شود. خودت هم این را میدانی.»
آن‌ها جزو آخرین نفراتی بودند که شهر را ترک کردند. مرد به همراه تعداد زیادی از همشهری‌هایش تا لحظه‌ی آخر از شهرشان دفاع کردند، اما ضعیف‌تر از آن بودند که بتوانند با ارتش تا دندان مسلح دشمن مقابله کنند. زن حرفش را تکرار کرد.
«این دیوانگی‌ست.»
مرد در چشمان زن، که نگرانی در آن موج می‌زد چشم دوخت. دستان زن را گرفت و گفت:
«تا از این جنگل خارج شویم و خودمان را به شهر بعدی برسانیم دو روز طول می‌کشد.»
نگاهش را از چشمان زن گرفت و به انگشتان دستش خیره شد.
«ممکن است دخترمان از گرسنگی بمیرد.»
زن چانه‌ی شوهرش را گرفت و سرش را بالا آورد. گفت: «مراقب خودت باش. منتظرت می‌مانیم.»
مرد گفت: «قول بده اگر تا شب برنگشتم، از اینجا بروید.»
منتظر جواب زن نماند. او را محکم بوسید و گفت:
«دوستت دارم...»
زن هم زمزمه کرد: «دوستت دارم.»
چند لحظه بعد مرد در میان انبوه درختان ناپدید شده بود.
به ساعتش که نگاه کرد فهمید سه ساعت تمام راه رفته است. از شهرشان، که تا چند هفته‌ی پیش صدای آمد و شد خودروها و همهمه‌ی مرد و زن و پیر و جوان در آن شنیده می‌شد، حالا فقط صدای شلیک گلوله و حرکت تانک در خیابان‌هایش به گوش می‌رسید. دیگر از بوی نان و شیرینی تازه خبری نبود؛ بوی خون و دود و باروت می‌آمد. هر طرف را که نگاه می‌کرد اتومبیل‌های آتش گرفته و فروشگاه‌های ویران شده و سربازان به خاک افتاده را می‌دید.
وارد اولین فروشگاه شد و مطابق انتظارش چیزی برای خوردن پیدا نکرد. قفسه‌ها روی زمین پخش بودند. شیشه‌های شکسته، قوطی‌های خالی کنسرو و بوفه‌های کاملاً خالی، تنها چیزهایی بودند که به چشم می‌خوردند. از فروشگاه بیرون نیامده بود که یک نفربر به همراه ده‌ها سرباز دشمن وارد خیابان شد. بلافاصله روی زمین دراز کشید و منتظر ماند تا از خیابان خارج شوند. صدای‌شان را می‌شنید که به آرامی نزدیک و نزدیک‌تر می‌شدند. چند لحظه بعد صداها به قدری واضح بودند که مطمئن بود درست روبروی فروشگاه هستند. دست‌هایش را در هم قلاب کرد و آرزو کرد که وارد فروشگاه نشوند. از مرگ نمی‌ترسید. نگران گرسنگی فرزندش و تنهایی همسرش بود. تکه‌ای شیشه‌ی شکسته در ران پای چپش نشسته بود و آزارش می‌داد، اما تکان نمی‌خورد تا مبادا متوجه حضورش شوند. دقایقی بعد نیروهای دشمن از خیابان خارج شدند. با احتیاط خودش را به ساختمان مسکونیِ روبروی فروشگاه رساند. درون هیچ خانه‌ای چیزی برای خوردن پیدا نکرد؛ یا قطره‌ای آب برای نوشیدن. زانوهایش می‌لرزید. پاهایش دیگر تحمل وزنش را نداشتند. احساس می‌کرد هر لحظه ممکن است استخوان‌هایش زیر فشار بشکنند. گرسنگی بیش از پیش او را کلافه کرده بود. درون خانه‌‌ی بعدی که رفت با صحنه‌ی هولناکی روبرو شد. کف اتاق سراسر سرخ بود؛ سرخی تندی که به سیاهی می‌زد. بویِ آهنِ خونِ دلمه بسته باعث شد عق بزند. اما معده‌اش خالی‌تر از آن بود که چیزی بالا بیاورد. یک مرد جوان، یک زن جوان و دو کودکِ پسر، هم‌ سن و سال دختر خودش، غرق به خون بودند. نوشته‌ای روی دیوار خانه به چشم می‌خورد:
«Forgive us. We had to»
دریافت پیام سربازان دشمن است. مشتش را با تمام قدرت به دیوار کوبید، روی زمین نشست و چند دقیقه‌ای یک دل سیر گریه کرد. این خانواده‌ی چهار نفره، مثل بقیه‌ی اهالی شهر، نقشی در شروع جنگ نداشتند. سربازان دشمن هم همینطور. آن‌هایی که آغازگر جنگ بودند حتماً در اتاق‌هایشان نشسته بودند و توی کت و شلوارهای اتو کشیده‌ی‌شان نظاره‌گر ماجرا بودند.

بیش از سه ساعت دیگر به جست‌وجو ادامه داد. تمام خانه‌ها و مغازه‌ها را زیر و رو کرد و سرانجام در یک فروشگاه، اندازه‌ی یک کفِ دست، نان پیدا کرد. یکی از گوشه‌هایش کپک سبز رنگ داشت. خواست با ناخنش آن را بخراشد، اما نان آنقدری خشک و شکننده بود که با کوچک‌ترین فشاری چندین تکه می‌شد. نان را با احتیاط در دستش گرفت و از فروشگاه خارج شد. قدمی از در فاصله نگرفته بود که سربازان دشمن را در آن سوی خیابان دید. نفهمید که او را دیده‌اند یا نه. به فروشگاه برگشت و در انتهای آن پشت پیشخوانی مخفی شد. قلبش آن‌قدر تند می‌زد که با خودش فکر کرد اگر سربازان دشمن کمی دقت کنند حتماً صدای تپش‌های قلبش را از توی فروشگاه خواهند شنید! معده‌اش می‌سوخت. احتمالا معده‌اش، از شدت گرسنگی، درحال تجزیه شدن بود. به نان توی دستش نگاه کرد که ترک برداشته بود و به دخترش فکر کرد که از شدت گرسنگی... خوابش برده بود یا بیهوش بود؟
صداها که نزدیک‌تر شد یکی از سربازها گفت:
«I sow someone going to the store.»
نفسش بند آمد؛ او را دیده بودند. صدای قدم‌های سرباز دشمن را به خوبی می‌شنید. رعشه گرفته بود. سرباز وارد فروشگاه شد؛ این را از صدای خرد شدن شیشه زیر پوتین‌هایش فهمید. یک چیز دیگر را هم فهمید؛ آخرین لحظات عمرش بود. نان را تکه‌تکه کرد و توی دهانش ریخت. با ولع تمام آن را نصفه نیمه جوید و قورت داد. سرباز دشمن که پشت پیشخوان رسید، مرد چشم‌هایش را بست و منتظر صدای شلیک شد. ثانیه‌ای بعد صدای شلیک آمد، اما او دردی حس نکرد! صدای شلیک از بیرون فروشگاه بود. سرباز دشمن دوید و صدای پایش به سرعت دور شد. آن بیرون چند ثانیه‌ای صدای شلیک ادامه پیدا کرد و سپس قطع شد. مرد ربع ساعت در فروشگاه مخفی شد. وقتی خیالش از رفتن سربازان دشمن آسوده شد، از فروشگاه بیرون آمد. جوانکی در چند متری فروشگاه روی زمین افتاده بود. خون گرم و تازه‌اش زمین را سرخ کرده بود. مرد یک ساعت دیگر هم تلاش کرد، اما هیچ چیزی دیگری برای خوردن نیافت؛ حتی یک کفِ دست نانِ خشک...
وقتی به جنگل برگشت چند ساعتی از تاریکی هوا گذشته بود. فکر می‌کرد همسر و دخترش رفته‌اند، اما نرفته بودند. زن با دیدن شوهرش لبخند بی‌جانی زد، اما از جایش بلند نشد. داشت موهای دخترش را نوازش می‌کرد. زن به دستان خالی شوهرش خیره شد و گفت:
«خوشحالم که زنده برگشتی.»
مرد به دختر اشاره کرد.
«بیدار نشده است؟»
زن نگاهش را از مرد گرفت و گفت:
«نه. هرگز بیدار نخواهد شد.»